Θάλασσα

Είμαστε μια ορεινή, σχετικά φτωχή χώρα, που για διάφορους λόγους δεν κατορθώνει να σχηματίζει ή να συγκρατεί "κεφάλαιο", με δύσκολη Ιστορία, που, αν το σκεφτείτε, γυρίζει γύρω, και περιτριγυρίζεται από Θάλασσα.

"Θάλασσα! Θάλασσα! λέει ότι φώναξαν οι 10.000 Έλληνες του Ξενοφώντα...

Πάψαμε να είμαστε σημαντικοί, πραγματικά, με το μας κατέλαβαν οι Ρωμαίοι. Το Βυζάντιο, αν το καλοσκεφτούμε, και γεωγραφικά, είναι σήμερα στην Τουρκία. Επί Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, όσο κι αν μιλούσαν Ελληνικά (όπου μιλούσαν Ελληνικά) είμαστε μια ξεχασμένη επαρχία, στην άκρη όμως της Θάλασσας. Και η Θεσσαλονίκη, στην Θάλασσα, στην άκρη του περάσματος του Αξιού ήταν πάντα η δεύτερη πιο σημαντική πόλη, μετά την Κωνσταντινούπολη.

Το 1821-1830 φτιαχτήκαμε στην σημερινή μας εκδοχή, μάλλον επειδή οι Τούρκοι δεν τα κατάφεραν στην Βιέννη και έτσι, νομίζω, ξεκίνησε η διαμάχη Ρώσων και Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας για τα Βαλκάνια.  Αυτή η διαμάχη κάπως ακούμπησε τους Άγγλους που τότε ήταν κυρίαρχοι της ...Θάλασσας.

Χωρίς να υποτιμώ την δική μας όρεξη για ανεξαρτησία (αν και πολλές τέτοιες ορέξεις φυτρώνουν και χάνονται και από εξωγενείς παράγοντες), κατά μία λίγο κυνική εκδοχή, υπήρξαμε, μετά το 1829, για να μην έχουν έρεισμα να έρθουν οι Ρώσοι στην Θάλασσα, για να μας ...σώσουν.

Η περίοδος 1829-1949 ήταν περίοδος που μεγάλωσαν λίγο τα σύνορα, αν και μάλλον συρρικνώθηκε ο "Ελληνισμός" της Νοτιοανατολικής Μεσογείου Θάλασσας.

Το 1949-1989 ήταν ο Ψυχρός Πόλεμος και μερικοί υποτιμούμε πόσο επηρέασε και εμάς, και έχω κάνει το λάθος να ξεχνάω ότι οι παίκτες δεν είναι ο Α και ο Β, αλλά έχει πολλούς μικρότερους, ο καθένας με την ατζέντα του, αλλά πάντα, η Θάλασσα ήταν στο επίκεντρο.

Η Ενωμένη Ευρώπη είναι πάλι άλλη Ιστορία. Η Ευρώπη είναι μια γεωγραφική έννοια, με χαρακτηριστικό την εύκολη μετακίνηση πληθυσμών, σχεδόν ποτέ με ...αγαθές προθέσεις από Ανατολικά προς Δυτικά. Η Ευρώπη, όσο καιρό υπάρχει είναι πεδίο πολέμων τόσο μεταξύ αυτών που είναι εγκατεστημένοι μέσα, με άλλους από Ανατολικά, ή Νοτιοανατολικά. Από την Ελλάδα, καθ΄ εαυτή, λίγο δύσκολο, αφού η Ελλάδα, δεν έχει εύκολα περάσματα προς (ή από) Βορρά.  Η Ευρώπη είναι συλλογή τέως αυτοκρατοριών, που κανείς δεν χωνεύει κανέναν, και τώρα παριστάνουν ότι δεν χωνεύουν εμάς, που είμαστε όμως στην Θάλασσα.

Όσο και εάν δεν έχουμε την στρατηγική αξία που είχαμε άλλοτε (αν και είμαστε πάνω στην Θάλασσα).  Η Θεσσαλονίκη είναι λιγότερο από χιλιόμετρα από την Ουκρανία και η Κρήτη περί τα 1.200 χιλιόμετρα από την Συρία, έτσι δύο χώρες κουτουρού.

Μου φαίνεται ότι όλη αυτή η ταραχή που έχει διχάσει φίλους και γνωστούς και δεν κατάφερε να είναι, όπως παλιά, μεταξύ "αριστερών" και "δεξιών", δεν έχει να κάνει με την τόσο προφανώς εσκεμμένη κακοδιαχείριση των τελευταίων 34 ετών, τα σωρευμένα χρέη μας, το αδιέξοδο που προβλέψιμα προέκυψε, το αδιέξοδο που κανείς δεν έκανε κάτι για αυτό, ή για τον ΦΠΑ στα νησιά, ή τους ανθρώπους στα ΑΤΜ.

Η ταραχή έχει να κάνει μάλλον με την Θάλασσα. Ο Β' ΠΠ έγινε για την Θάλασσα. Και ο Α' ΠΠ. Και πριν από αυτούς, ο Πόλεμος των Επτά Ετών, ο πρώτος πραγματικά παγκόσμιος πόλεμος, και πολλοί επώνυμοι πόλεμοι στην Ευρώπη, πριν από αυτόν, έγιναν για την Θάλασσα.  Όταν ο Orwell έγραψε το βιβλίο του 1984, ξεκινούσε, δεν είχε τελειώσει ο Ψυχρός Πόλεμος, αλλά η Θάλασσα ήταν το προφανές ζητούμενο.

Όσο για την μικρή και ασήμαντη Τήνο, το τελευταίο μέρος που άφησαν οι Βενετοί όταν αποσύρθηκαν από την Θάλασσα, ήταν η Τήνος, το 1715. Και η Τήνος, εκεί περί τα Ορλωφικά, λίγα χρόνια αργότερα, ήταν από τα πρώτα ενεργά ρήγματα στον καυγά για την Θάλασσα.