Χοιροσφάγια

Όσοι από εσάς μεγαλώσατε σε χωριό της Τήνου, ξέρετε τι είναι τα χοιροσφάγια. Κι αν είστε «παλιός» ξέρετε ότι τα χοιροσφάγια δεν ήταν, τότε, πριν το 1970, λαογραφικό έθιμο, ή κοινωνική εκδήλωση, αλλά ήταν αναπόσπαστο κομμάτι της επιβίωσης, πηγή πρωτεΐνης (και λιπαρών) που συμπλήρωνε την δίαιτα από τον Δεκέμβρη μέχρι περίπου το Πάσχα και ίσως λίγο αργότερα, πριν ζεστάνει ο καιρός.

Δεν είμαι λαογράφος και έχω δει διάφορες περιγραφές της διαδικασίας, που, είμαι σίγουρος, αν ψάξετε θα βρείτε. Αυτό που είχε κάνει σε μένα εντύπωση ήταν ότι από ένα σχετικά ογκώδες ζώο δεν έμενε τίποτα. Αυτιά, ουρά, εντόσθια, κρέας, αίμα, δέρμα, λίπος, όλα γινόταν πηχτή, γλύνα, λουκάνικα, σαλσίσια, λούζες, «πισιά» και δεν ξέρω τι άλλο. Τίποτα δεν περίσσευε.

Τότε δεν είχε ψυγεία. Η συντήρηση ήταν το αλάτι, η συσκευασία σε λίπος, το στέγνωμα, η δροσιά του κατωγιού. Και φυσικά μέχρι τις αρχές του καλοκαιριού δεν είχε μείνει τίποτα. Κι αν είχε μείνει θα είχε αρχίσει να χαλάει, οπότε με λίγη καυστική σόδα και συμπλήρωμα άλλα παλιά λίπη, και ταγκιασμένα λάδια γινόταν σαπούνι. Η απόλυτη οικονομία.

Εντύπωση μου είχε κάνει ότι οι πατάτες τηγανισμένες σε γλύνα είχαν άλλη μυρουδιά και γεύση. Η γλύνα έκανε και χρήση βούτυρου σε ψωμί κριθαρένιο, με λίγο πετιμέζι. Έτσι μεγάλωναν τα παιδιά. Χοληστερίνη και τέτοια προβλήματα εν υπήρχαν, γιατί ένα γουρούνι, για 5-6 μήνες και αντίστοιχο αριθμό μελών σε μια οικογένεια δεν σε άφηνε να χορτάσεις με κορεσμένα λιπαρά. Κοινώς, οι θερμίδες ήταν λίγες, και τα μονοπάτια ατέλειωτα.

Τότε είχαμε χοιροσφάγια. Τώρα έχουμε feng shui και shusi. "Πισί" είναι το "πετσί". Ψημένο σε κάρβουνα ήταν μεζές για κολατσιό σε αγροικίες τον χειμώνα.