Δεν αστειευόταν...

Τι δουλειά έχει ένα blog, που νοσταλγεί την Τήνο που χάνεται, να σχολιάζει μεγάλες Αθηναϊκές υποθέσεις;

Ίσως έχετε ακούσει για το «σκάνδαλο με την Siemens». Φαίνεται ότι η Ζήμενς έχει «μεθοδεύσει» σχεδόν το σύνολο του πολιτικού κόσμου. Με εξαίρεση ωστόσο ορισμένες διαρροές, που μάλλον σχετίζονται με ξεκαθάρισμα λογαριασμών και παροπλισμένα εξιλαστήρια θύματα, όπως και με την Μαφία, ισχύει και εδώ ο νόμος της σιωπής. Κοινώς κουκούλωμα. Βγήκε ανακριτής και είπε δεν φαίνεται να τα έχει πιάσει κάποιος. Τα λεφτά που λένε, στην Γερμανία και την Αμερική, ότι πληρώθηκαν, …χάθηκαν, αέρας.

Η Ζήμενς στις προμήθειες του ΟΤΕ και στην ασφάλεια των Ολυμπιακών Αγώνων. Υπογράφτηκε από το Πασόκ σύμβαση 270 εκατ. ευρώ. Επί Νέας Δημοκρατίας έγινε 1.200 εκατ. ευρώ, παρελήφθη επί ΝΔ, χωρίς να δουλεύει σωστά, και ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος, ατάραχος και ακοκκίνιστος λέει «δεν τρέχει τίποτα, όποιος έχει στοιχεία να πάει στον εισαγγελέα» (αυτόν που δεν θα βρει τίποτα μεμπτό;)

Η HDW πήρε τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά (δηλαδή τα συμβόλαια για κάτι υποβρύχια), επί Χριστοδουλάκη σε έναν διαγωνισμό επιεικώς «χμμ».

Η Deutsche Telecom πήρε τον έλεγχο και την Διοίκηση του ΟΤΕ με μία συναλλαγή που είναι μάλλον αδιαφανής (για να μην πω τίποτα χειρότερο)

Η Lufthansa έχει πάρει το πτητικό έργο της Ολυμπιακής από την πίσω πόρτα. Τίποτα μεμπτό σε αυτό, αλλά αυτοί οι πατριώτες που αδυνατούν τόσα χρόνια να κάνουν κάτι για την ΟΑ;

Γιατί σας τα λέω αυτά; Γιατί καλοί μου άνθρωποι εσείς είστε αυτοί που πληρώνετε την νύφη, εσείς νομίζατε ότι είστε αντιαμερικάνοι, εσείς νομίζατε ότι κερδίσατε στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, και όλα δείχνουν ότι το Δ’ Ραϊχ είναι εδώ. Μπορεί να μην κέρδισε τον πόλεμο, αλλά «κέρδισε» μερικούς δικούς μας.

Το έχω ακούσει από υψηλά ιστάμενο γερμανό επιχειρηματία, με τον οποίο κουβέντιαζα το πολύπλοκο και αναποτελεσματικό νομικό μας πλαίσιο. Με κοίταξε αλαζονικά και είπε «Το σύστημά σας είναι μια χαρά… Έχετε φτιάξει ένα σύστημα για να εισπράττουν οι πολιτικοί σας». Τότε νόμισα ότι αστειευόταν…

Η δύναμη του Μέσου

«Μέσο» συνηθίζουμε να λέμε στην Ελλάδα, αυτόν που βάζουμε να μας κάνει ένα ρουσφέτι. Συνήθως η ύπαρξη τέτοιου «μέσου» υπαινίσσεται ιδιοτέλεια, διαπλοκή, διαφθορά. Σε πολιτισμένες χώρες η διαφθορά θεωρείται κακό πράγμα, η Ελλάδα είναι δυστυχώς σε όχι κολακευτική κατάταξη σε αυτό το θέμα. «Διαπλοκή» επίσης έχει αποκτήσει ξεχωριστή σημασία στο νεοελληνικό λεξιλόγιο, και έχει καταντήσει να ταυτίζεται με συγκεκριμένους «επιχειρηματίες» που έχουν γίνει κρατικοδίαιτοι και χρησιμοποιούν την όποια θεμιτή και μη επιρροή τους για να σας φορολογούν και να εισπράττουν. Το αν φορολογούν εσάς ή τους …Γερμανούς φορολογούμενους δεν έχει τόση σημασία, γιατί οι Γερμανοί, κάποια στιγμή, από εσάς θα τα πάρουν. Κανένας δεν είναι κορόϊδο, μακροχρόνια.

Το άλλο «μέσο» είναι το διαδίκτυο. «Μέσο» επικοινωνίας, δηλαδή. Το διαδίκτυο έχει φέρει μια επανάσταση. Το διαδίκτυο δεν έχει αφεντικά. Δεν έχει τοποθεσία. Δεν έχει κεντρικά γραφεία. Παρακάμπτει τις μπούρδες τις τηλεόρασης ή τις απόψεις των εφημερίδων. Το διαδίκτυο είναι στο γραφείο μου αυτή την στιγμή και στο δικό σας όταν με βλέπετε ή στο πλοίο όταν διαβάζω εσάς, ή το δελτίο καιρού της Αλάσκας, ή τις λυπηρές εξελίξεις στα κατάλοιπα της ελληνικής πολιτικής.

Μην παραμυθιαζόμαστε, το διαδίκτυο δεν υπάρχει για να λέμε τέτοιες αμπελοφιλοσοφίες, υπάρχει για ένα σωρό άλλους σκοπούς μερικούς όχι ιδιαίτερα αγνούς. Έχει όμως ένα χαρακτηριστικό: είναι Ελεύθερο. Ακόμα και σε αυστηρά λογοκριμένες χώρες, είναι Ελεύθερο. Μόνη προϋπόθεση είναι να ξέρεις να διαβάζεις, να πληκτρολογείς. Μην περιμένετε λογοκρισία εδώ ή αλλού. Μην περιμένετε απόλυτες αλήθειες. Η κρίση σας είναι το μόνο που μετράει, δικαίωμά σας να την εξασκείτε ή όχι.

Σε 5 χρόνια τα περισσότερα πιτσιρίκια σας, στα πιο απομακρυσμένα χωριά, θα επικοινωνούν με τον ίδιο τρόπο που επικοινωνεί και …ο πλανητάρχης. Θα βλέπουν πράγματα που δεν θα σας αρέσουν, αλλά θα επικοινωνούν, Ελεύθερα, όπως αυτά καταλαβαίνουν. Αυτή είναι η δύναμη του μέσου. Μία από τις κουκκίδες της εικόνας είναι o κεντρικός υπολογιστής από όπου συνδέεστε εσείς και βλέπετε τον κεντρικό υπολογιστή στον οποίο κάθονται αυτές οι ιδέες. Οι άλλες κουκκίδες μας παρακολουθούν, σιωπηλά. Ξυπνήστε…

Αμπέλι

Όσα στραβά και να βρείτε, η γκρίνια πάει περίπατο, αν εσείς πάτε έναν πρωινό περίπατο στο αμπέλι σας. Αν δεν έχετε αμπέλι, να βάλετε, είτε μία ρίζα είτε 100. Τον χειμώνα θα κοιμάται, θα είναι ένα κούτσουρο μαύρο και κρύο, την άνοιξη θα φουσκώνουν τα μάτια, οιωνός πασχαλιάτικης ανάστασης.

Τέτοια εποχή, οι ρόγες μεγαλώνουν, πράσινες ακόμα, σε ένα μήνα θα έχουν χρώμα, σε ενάμιση με δύο, ανάλογα με την ποικιλία και την τοποθεσία, η γεύση και το άρωμα θα σας παραπέμπουν σε άλλες εποχές που μερικοί θυμάστε και μερικοί δεν γνωρίσατε.

Φυτέψτε λίγες ρίζες τον χειμώνα, θα είναι ο δεσμός σας με αρχαίες λατρείες, και θα έχετε ανταπόδοση σε 3-4 χρόνια.

«Πουφ»;

Λοιπόν: με επέπληξαν και, ακριβοδίκαια, σας το λέω. Κακώς γράφω ότι όλα είναι για χωματουργικά, κακώς γκρινιάζω ότι δεν πάμε καλά εδώ ή εκεί, κακώς υπάρχουν τόσοι «οικολόγοι» στα σχόλια, κακώς είναι μεμψίμοιροι και απαισιόδοξοι οι κατωμερίτες Χμμ… Απαγορεύεται να έχουμε λάθος σκέψεις…

Αν θέλετε, να ασχοληθώ με την ύφεση και την ανεργία στην Τήνο. Ή να κάνω μια κατάσταση των «μεγάλων αναπτυξιακών έργων πνοής». Μην νομίζετε ότι είναι καινούργια αυτά τα θέματα, τα ξέρουν καλά οι πλέον ταπεινοί υπάλληλοι του ΥΠεΧωΔΕ, και ο μικρότερος μαγαζάτορας της Χώρας.

Σας ορκίζομαι ότι όλα αυτά είναι βαρετά για μένα. Είμαστε σε ύφεση και υπάρχουν αναδουλειές και γκρίνια. Σας λέω το εξής: Μόνοι τους βγάζουν τα μάτια τους οι εμπλεκόμενοι, οι καλοί δουλεύουν φουλ, οι μέτριοι πιέζουν ο καθένας με τον τρόπο του και τα καρφώματα πέφτουν βροχή. Μην έχουμε ψευδαισθήσεις και στην Αθήνα γίνεται και στην Θεσσαλονίκη. Ευγενικά, αυτό λέγεται «εκλογίκευση σε καιρό ύφεσης».

Από εκεί και πέρα, τι λέω εγώ, ή οι σχολιαστές, ή ο κάθε ένας που έχει άποψη στα καφενεία, είτε την ξέρετε είτε όχι, είτε σας αφορά είτε όχι, ή γιατί έχω ή δεν έχω κέφια, εγώ ο αμμοδύτης ή οι εκατόν δέκα επόμενοι αμμοδύτες, ή ο σχολιαστής α ή ο β, τι να πω; Να ορίστε θα πω: «σχολιαστές σε αυτό το blog, από εδώ και πέρα θα γράφετε μόνο χαρούμενα και θετικά σχόλια, ειδεμή θα σας κόβω». Φίλοι μου, αν έλεγα κάτι τέτοιο, θα μου έγραφαν «ουστ»!

Θα σας πω ένα πράγμα μόνο, ακόμα. Η Τήνος που διαφημίζουν οι τουριστικές μπροσούρες, είναι η Τήνος που φτιάχτηκε πριν το 1990. Η Τήνος είναι δικιά σας, και κάνετέ την ό,τι γουστάρετε. Εγώ είμαι ένα περαστικό, εφήμερο φιδάκι. Με ένα κουμπάκι, «πουφ» εξαφανίζομαι… Θα λυθούν τα προβλήματα;

Don’t worry be happy!

Αειφόρα κολοκυθάκια

Με την «αειφορία», ασχολήθηκα στις 20 Μαΐου, και ενώ ήταν κάποτε τις μόδας με τους πολύ ψαγμένους, τώρα χρησιμοποιείται και από ανθρώπους της Δημόσιας Διοίκησης και του ΥΠεΧωΔΕ, που σημαίνει δεν πάμε καλά.

Σας είπα τον Μάϊο, ότι δεν υπάρχει αειφορία, γιατί αντιβαίνει στους δύο θεμελιώδεις νόμους της θερμοδυναμικής, όπως δεν υπάρχει τσάμπα γεύμα, το free lunch των αγγλόφωνων.

Η μόνη εκδοχή αειφορίας, στην Τήνο είναι η αγροτική παραγωγή: εξαρτάται μόνο από το νερό, τον ήλιο και τον αέρα. Από αυτήν την «αειφορία» μεγάλωσαν όσοι Τηνιακοί είναι σήμερα πάνω από 50 χρονών. Κυρίως από την αειφορία του κριθαριού. Το κριθάρι είναι ο βασικός λόγος για τον οποίο υπάρχει σήμερα ανθρώπινος πολιτισμός, και θα επανέλθω σε αυτό.

Η Τήνος, εκτός από κριθάρι είχε και αμπέλια, συκιές, λίγη κτηνοτροφία, και «καλοκαιρινά». Τα «καλοκαιρινά» ήταν τα δώρα του καλοκαιριού, φασολάκια, ντομάτες, μελιτζάνες, φορτωμένα σε καλάθια, με τα γαϊδούρια από τα χωριά στην Χώρα.

Κατάλοιπα αυτής της δραστηριότητας θα βρείτε σήμερα στην λαϊκή αγορά, στην Παλλάδα. Δεν μπορείτε να φανταστείτε, εσείς που ψωνίζετε, τι κόπο και προετοιμασία και ατελέσφορη προσπάθεια έχει το ένα κιλό κολοκυθάκια που αγοράζετε. Αν έχει νερό, αν δεν τα πιάσουν τα ζωύφια, αν δεν τα διαλύσει ο αέρας.

Στην φωτογραφία, ορεινά, ανεμοδαρμένα, βιολογικά κολοκυθάκια, τόσο νόστιμα που τα τρώω ωμά όταν είμαι στο βουνό. Αν είστε τυχεροί θα τα βρείτε στην Παλλάδα, αλλά δεν θα ξέρετε ότι είναι αυτά, ούτε θα πιστέψετε ότι έχουν άπειρο κόπο, ή ότι είναι βιολογικά ή ότι είναι πολύ οριακό το μεροκάματο για αυτόν ή αυτήν που σας τα πουλάνε.

Υπέρβαση

Η ομορφιά του νησιού υπερβαίνει τις κακίες, τις ανοησίες, τα ανοίγματα των δρόμων, τα παράνομα νταμάρια, τα όχι καλόγουστα τριώροφα παραδοσιακά, ακόμα και την λειψυδρία. Νησιωτικότητα είναι, μεταξύ άλλων, η στωική υπομονή στις αντιξοότητες, η παραδοχή ότι «έτσι είναι». Απλά, Άρχοντες, μην αφήσετε ένα νησί πιο τραυματισμένο από αυτό που βρήκατε...

Γιούχουου!...

Κάποιος είπε να δώσουμε κουβαδάκια για να αποσπάσουμε την προσοχή των Μεγάλων και να παρατήσουν τα χωματουργικά, άλλος είπε για πιό πονηρούς πειρασμούς Ορίστε λοιπόν:

Γιούχου!.. εδώ είμαστε, αν το φτιάξετε το νησί σας ωραίο, θα περνάμε όλο το καλοκαίρι εκεί, και ίσως και τον χειμώνα!

Γειά να δούμε, θα σταματήσουν οι μπουλντόζες;

Καλή βδομάδα

Σας πήγα μια μικρή βόλτα στο χτες, αλλά δεν θέλω να πάτε σπίτια σας με ψευδαισθήσεις. Η Νέα Τήνος βασίζεται σε χωματουργικά, πολλά χωματουργικά, χωματουργικά που απλά σκάβεις, σπρώχνεις, ξανά, πίσω, και από την αρχή. Πιστεύω ότι είναι συνδυασμός βλακείας, άγνοιας και απληστίας. Συζητούσα με ένα φίλο μου, από το νησί, στην Αυτοδιοίκηση, που με επέπληξε, ότι είμαι υπερβολικός και τα παραλέω με τα χωματουργικά. Όχι φίλε μου, μόνο χωματουργικά ξέρουμε να κάνουμε στην Ελλάδα, και μάλιστα κακής ποιότητας. Άντε και κανένα μπετουδάκι. Και αν θέλουμε και παραδοσιακό χρώμα λίγη πέτρινη επένδυση, και καμία ξύλινη πέργκολα με κοκκινοκαφέ, αφύσικο ξύλο. Σε λίγα χρόνια, θα ψάχνουμε για φωτογραφίες για τις νέες τουριστικές μπροσούρες

Απρόσμενο

Και κοντά στις κρυφές λαγκαδιές, έχει ασήμαντα περιβόλια, αυτά που δεν θα δει ποτέ ο τουρίστας, ή ο αμύητος. Με μικρά, αισθησιακά, σπάνια φρούτα... Φυτεμένα είναι; αυτοφυή; ποιος ξέρει;

Τοπίο

Υπάρχουν βέβαια και πιο ήπια τοπία από τα προηγούμενα, σε λαγκαδιές με κατάλοιπα υγρασίας που συντηρούν λίγη βλάστηση. Μπορείτε να μου λέτε ό,τι θέλετε για σχέδια ανάπτυξης, τουρισμού και προόδου. Μην ανησυχείτε, την ξέρω την πρόοδο, θα σας δείξω ένα δείγμα αμέσως μετά.

Εσωστρέφεια

Πρέπει να πω ότι αυτή, για μένα, είναι μία από τις ευχάριστες εκδοχές τηνιακού τοπίου, όπου όσο πιο λίγα έχεις τόσο πιο όμορφα είναι. Δεν μοιάζει με τις τουριστικές φωτογραφίες με τα ωραία χρώματα, αλλά είναι παραδοσιακό, σας διαβεβαιώνω. Είναι βέβαια λίγο αυστηρό, και οπωσδήποτε εσωστρεφές.

Μελτέμι

Τέτοια εποχή, πάνω από τον Τσικνιά, κάθεται ένα συννεφάκι. Το συννεφάκι αυτό λέει ότι φυσάει και θα φυσάει βοριάς σήμερα και αύριο, όλη μέρα. Φαίνεται ότι παραζεστάθηκε ο τόπος στην Μέση Ανατολή; στην Κεντρική Ασία; Και ο βοριάς φυσάει για να ισορροπήσουν λίγο τα πράγματα. Αν φανεί ότι ξεχνάει να σταματήσει, μην ανησυχείτε, εκεί κατά τις 20 Αυγούστου θα έχει τελειώσει.

Θερινό ηλιοστάσιο (2)

Θα μου συγχωρήσετε ελπίζω την κοινοτοπία, πολλά ηλιοβασιλέματα, πολλές καρτ-ποστάλ.

Το θερινό ηλιοστάσιο είναι λίγο θρησκευτικό ή λίγο μαγικό. Η μέγιστη μέρα, κάτι σαν την καλύτερη ηλικία…Η μέρα με τις μικρότερες σκιές, ανατολή πάνω από την Χίο και δύση πάνω από την Άνδρο, και η λίγο λυπηρή αίσθηση ότι για έξη μήνες η μέρα θα μικραίνει, αλλά μετά θα αρχίσει να μεγαλώνει, ξανά…Άλλος ένας κύκλος.

Για όσους δεν είναι μαζί, αλλά θα το ήθελαν πολύ, τα ηλιοβασιλέματα είναι ώρα που μπορείς να κοιτάξεις τον ήλιο, χωρίς να τυφλωθείς, και να ελπίζεις ότι τον βλέπει και ο άλλος, κάτι σαν εικονική παρέα. Προσωπικά νομίζω ότι το φεγγάρι προσφέρεται πιο εύκολα για αυτήν την εικονική επικοινωνία.

Από χτες έχει μελτέμι. Εκτός από τον βοριά, η ατμόσφαιρα έχει κάποια θολούρα, ο Τσικνιάς έχει το γνωστό σύννεφο, και φαίνεται ότι και η Άνδρος έχει την ίδια συμπεριφορά. Κρύα ρεύματα και υγρασία στα υψόμετρα.

Θερινό ηλιοστάσιο (1)

Σήμερα είναι ηλιακή γιορτή

Ενώ υπάρχει φαινομενική συνέχεια και σταθερότητα, όλα αλλάζουν. Να κρατήσουμε την ψυχραιμία μας και να προσαρμοστούμε στις αλλαγές… Ή, όταν οι αλλαγές είναι «δυσάρεστες» να τις προσαρμόσουμε στην θέλησή μας, όσο είναι εφικτό.

Η Τήνος είναι μαγική γιατί έχει ακόμα κομμάτια που αντιστέκονται στην στενοχώρια της ύφεσης, της ακρίβειας, της αθηναϊκής καθημερινότητας, και να το πω, της ασχήμιας. Φυσικά έχει και κομμάτια που χάνονται, είτε γιατί τα πράγματα είναι νομοτελειακά, είτε γιατί μερικοί, που νομίζουν ότι είναι ρυθμιστές, νόμισαν προς στιγμήν ότι ο Δημιουργός τους τούς έδωσε εξουσίες να καθορίζουν τύχες άλλων.

Φυσικά και απογοητεύτηκα πρόσκαιρα, αλλά σήμερα είναι η μεγαλύτερη μέρα του χρόνου. Μέρα λατρείας του φωτός, μέρα που τα σκοτάδια είναι στο ναδίρ. Μέρα που οι ερωτευμένοι και οι ποιητές πρέπει να κοιτάξουν την ανατολή και την δύση και να δώσουν ευχαριστίες. Μέρα που το ηλιακό ρολόϊ θα δείξει την ελάχιστη σκιά, στις 12, το πραγματικό μεσημέρι.

Μισό γεμάτο;

Να ξέρετε, ότι, όσο μπορώ να βγάλω την νοσταλγική ή την ποιητική εικόνα της Τήνου, μπορώ να βγάλω και την αντίθετη, δηλαδή την σημερινή. Ή, να το δείξω μισό άδειο, αντί μισό γεμάτο.

Ή, π. χ., μπορώ να σας παρουσιάσω την όλη εξέλιξη του θέματος των αποχετεύσεων στην Τήνο, με τρόπο να κάνω, όποιον αφελή ή φτωχό φαντάζεται ότι έρχεται στο νησί για 15 μέρες ή για Σαββατοκύριακο, να καθίσει σπίτι του.

Μπορώ να σας περιγράψω τους διάφορους δήθεν ευγενείς συλλόγους της Νότιας Τήνου, ή τους Άρχοντες, σε πραγματικά, αλλά κυνικά χρώματα και να σας αποκαλύψω κοροϊδίες και ιδιοτέλειες, τόσο εμφανείς, που θα κάνω έναν κόσμο εχθρούς.

Πλάκα θα είχε αν, στην απογοήτευσή μου για τον χειρισμό π.χ., του θέματος του βιολογικού καθαρισμού, αν η ophioussa.blogspot, γινόταν μια κακία και μισή, και μια ωμή, αμείλικτη παρουσίαση όλης της σημερινής αλήθειας, με εικόνες, κείμενο και έγγραφα. Θα ανέβαινε η αναγνωσιμότητα, σίγουρα… αλλά δεν θα είχε «πλάκα», για μένα.

Επειδή λοιπόν, όταν δεν έχω κάτι καλό να πω, είναι προτιμότερο να σιωπώ, για αυτό σιωπώ…Δεν πάει να πει ότι δεν σκέπτομαι, ή δεν σκέπτομαι όσους από σας αγαπούν το νησί. Απλά, παιδεύομαι, είναι μισό γεμάτο; Ή μισό άδειο;

Νέα Τήνος

Το Σαββατοκύριακο αυτό είναι ενδεικτικό της Νέας Τήνου:

Γενικά ευχάριστο κλίμα, ο κόσμος ενθουσιασμένος με το πρώτο μπάνιο του, και οι ντόπιοι ξεκούραστοι και ευχάριστοι.

Το αδιαχώρητο στα πλοία: δεν φταίει το νησί, ή οι Άρχοντες, για αυτό, όταν όλη η Αθήνα θέλει Σαββατοκύριακο εκτός, τι να γίνει; Υποστείτε το ή καθίστε σπίτι σας…Δεν μπορεί, όλο και κάποια ψυχή θα θέλει παρέα, δοκιμάστε τα βουνά, είναι και αυτά όμορφα.

Μερικά ανακαινισμένα και βελτιωμένα ξενοδοχεία: Πριν 5-10 χρόνια ήταν αδιανόητο να καλέσεις μέτρια απαιτητικούς φίλους αν δεν είχες μεγάλο σπίτι δικό σου. Υπάρχει σαφής βελτίωση, η νέα γενιά αναβαθμίζει.

Τα εστιατόρια και οι ταβέρνες: Κάτι πάει να γίνει, το μυστήριο λαδερό με την πολλή ζάχαρη και τα καραβίσια μπαχαρικά υποχωρεί μπροστά σε σαλάτες και nouvelle cuisine. Θέλει δουλειά ακόμα.

Η Χώρα και το Λιμάνι . Εδώ δεν πάμε πολύ καλά…αλλά ας μην τα ξαναλέμε…

Η ενδοχώρα: Η μαγεία καλά κρατεί, αλλά τα χωριά ερημώνουν. Μακάρι να είχα την συνταγή…

Οι παραλίες: συγνώμη, αλλά έχω ξενερώσει με την θάλασσα, σχεδόν καμιά δεν μου αρέσει μετά τις 11 το πρωί. Ευτυχώς οι κανίβαλοι αργούν να κουνηθούν. Μετά τις 11, θυμίζουν Πόρτο Ράφτη ή Αρτέμιδα σε ώρα αιχμής.

Η ερημιά: Αυτός είναι ο παράδεισος για μένα, και ευτυχώς δεν έχει φραπέ και ομπρέλες και ελπίζω να γλυτώσει για 5-6 χρόνια ή όσα μου έχουν μείνει…

Λαγός

Έχω ένα μεγάλο χωράφι με αμπέλια, κριθάρι, βελανιδιές, δέντρα οπωροφόρα, δέντρα δασικά και πολλά φρύγανα. Είναι φραγμένο, για τον φόβο των κατσικιών, και βρίθει άγριας ζωής: οχιές, λαφίτες όχεντρες, ασβοί, σαύρες, πέρδικες και από πάνω, βαρβακίνες, σπιζαετοί, γαβνέλοι (βραχοκιρκίνεζα), αηδόνια, κορυδαλλοί, καρδερίνες.

Έχει και μερικούς παμπόνηρους, παλιούς λαγούς. Όχι τα χαζά που αφήνει ο Κυνηγετικός Σύλλογος για να τα εκτελούν το φθινόπωρο, λέμε για μεγάλους, δυνατούς, με μαυριδερά αυτιά. Τους ξέρω πάνε δυο χρόνια τώρα… Με κοιτάνε από μακριά, τρυπώνουν όταν με πάρουν χαμπάρι, και μου μασουλάνε τα αμπέλια, κάτι για το οποίο βάζω κακές σκέψεις στο κεφάλι μου.

Περπατάω αμέριμνος στην ζέστη, όταν δίπλα μου, σε μια γούρνα δέντρου, υγρή και δροσερή από το πότισμα, νοιώθω κάτι να με κοιτάει. Κουνάω μόνο τα μάτια να δω, και κοιταζόμαστε. Η οπτική επαφή παραείναι στρες για λαγό στα δύο μέτρα και «πανγκ!» εξαφανίζεται σφαίρα. Σταματάει στα 30-40 μέτρα, με κοιτάει λοξά, όρθια τα αυτιά του, και σφαίρα ξανά εξαφανίζεται στην άλλη άκρη 600 ή 700 μέτρα μακριά.

Τελευταία το παιχνίδι αυτό έχει αλλάξει. Με το που με βλέπει φεύγει αλλά όχι τόσο απότομα. Σταματάει στα 20 μέτρα, με κοιτάει, αυτιά πάνω, μετά κάτω, ξανά πάνω και σχεδόν νωχελικά πάει πίσω από κάτι ξερόχορτα, δήθεν κρύβεται. Δεν κουνιέμαι, ξαναβγάζει το κεφάλι, με κοιτάει, χάνει ενδιαφέρον και ασχολείται με ό,τι κάνει ένας λαγός στις 3 το μεσημέρι.

Έχουμε γίνει σχεδόν φίλοι, τον ανέχομαι να μου μασουλάει αμπέλια, και ελπίζω να μην πάθει τίποτα, όταν ανοίξει το κυνήγι.

Βιολογικός, ξανά

Έγινε η συνάντηση στην Κώμη για τον βιολογικό. Χαμός, τσίρκο, παράσταση καραγκιόζη, ελπίζω να κατάλαβες τώρα, Ρόζα και Χόχλακα γιατί έλεγα να βάλω έναν ιδιωτικό για τα 4 χωριά και να πάνε να χορεύουν οι άλλοι.

Η κατάσταση, από το Ράδιο Αρβύλα, έχει ως εξής: Βρέθηκε χωράφι της εκκλησίας, κατάλληλο σε μέγεθος και θέση για τον βιολογικό. Το προηγούμενο ήταν σε απαγορευμένη ζώνη, κοντά στην παραλία. Ο παπάς είπε το «ναι» αλλά χωρίς να ρωτήσει την Ελένη που είναι γειτόνισσα, και αντιπολίτευση στο Δημοτικό Συμβούλιο. Δηλαδή η Ελένη δηλώνει Νέα Δημοκρατία εάν ο Κροντηράς είναι Πασοκ. Εάν ο Κροντηράς ήταν ΝΔ, η Ελένη θα το γύριζε. Ιδεολογική η αντιπολίτευση. Η Ελένη, εν πάσει περιπτώσει, δικαίωμά της, δεν θέλει. Υποθέτω ότι δεν έχει αντίρρηση να έρθουν σε μένα ή στου Δήμαρχου.

Η Ελένη έφερε και Δικηγόρο, και αυτόν αντιπολιτευόμενο που έκανε δριμεία αντιπολιτευτική κριτική...

Κάποιος πρότεινε να πάει ο βιολογικός στον Άγιο Ρωμανό. Προσωπικά μου αρέσει, γιατί είναι μακριά από εδώ. Κάποιος άλλος είπε ότι δεν έχουν όλα τα λεφτά και απλώς θα μεγαλώσουν τους υπάρχοντες λάκκους για να χωράνε τα κακά και των άλλων χωριών, «και βλέπουμε» .

Έτσι έχουν τα πράγματα Ρόζα και Χόχλακα. Πολλά λόγια και χορός, χωρίς όμως μουσική ή έρωτες, ήταν όλοι ανέραστοι, άκουσα.

Κύκλου γυρίσματα

΄

Σας έβλεπα να βγαίνετε από το πλοίο, για το τριήμερο. Με είχαν επηρεάσει τα γιασεμιά, το σχόλιο του Μάριου από την Σύρο, και ξαφνικά το έβλεπα μπροστά μου. Σύντροφοι, το έχετε χάσει το νόημα. Αφήστε την ρουτίνα και την γκρίνια. Καλοκαίρι είναι, Αιγαίο! Γιατί είστε όλοι συνοφρυωμένοι λες και πάτε σε τριήμερη αγγαρεία; Το νόημα είναι στο βιβλιοπωλείο (ή δίπλα σας…)


Tου Κύκλου τα γυρίσματα, που ανεβοκατεβαίνουν,
και του Τροχού, που ώρες ψηλά κι ώρες στα βάθη πηαίνουν·
και του Καιρού τα πράματα, που αναπαημό δεν έχουν,
μα στο Kαλό κ' εις το Kακό περιπατούν και τρέχουν·
και των Αρμάτω' οι ταραχές, όχθρητες, και τα βάρη,
του Έρωτος οι μπόρεσες και τση Φιλιάς η χάρη·
αυτάνα μ' εκινήσασι τη σήμερον ημέραν,
ν' αναθιβάλω και να πω τά κάμαν και τά φέραν
σ' μιά Κόρη κ' έναν Άγουρο, που μπερδευτήκα' ομάδι
σε μιά Φιλιάν αμάλαγη, με δίχως ασκημάδι.
Κι όποιος του Πόθου εδούλεψε εις-ε καιρόν κιανένα,
ας έρθει για ν' αφουκραστεί ό,τ' είν' εδώ γραμμένα·
να πάρει ξόμπλι κι [α]ρμηνειά, βαθιά να θεμελιώνει
πάντα σ' αμάλαγη Φιλιάν, οπού να μην κομπώνει.
Γιατί όποιος δίχως πιβουλιά του Πόθου του ξετρέχει,
εις μιάν αρχή [α' βασανιστεί], καλό το τέλος έχει.
Αφουκραστείτε, το λοιπόν, κι ας πιάνει οπού'χει γνώση,
για να κατέχει κι αλλουνού απόκριση να δώσει.
Στους περαζόμενους καιρούς, που οι Έλληνες ορίζαν,
κι οπού δεν είχε η Πίστη τως θεμελιωμένη ρίζαν,
τότες μιά Aγάπη μπιστική στον Kόσμο εφανερώθη,
κ' εγράφτη μέσα στην καρδιά, κι ουδεποτέ τση ελιώθη.
Kαι με Kαιρό σε δυό κορμιά ο Πόθος είχε μείνει,
και κάμωμα πολλά ακριβόν έτοιους καιρούς εγίνη.

Γιασεμί

Προτιμώ τα γιασεμιά, από τα διλήμματα και την φαγωμάρα μικρο-συμφερόντων αδέξιων πονηρών, ή σαν αντίδοτο παλιών πόνων. Καλοκαίρι, δεν είναι όλα ρόδινα, χάρη σε εξωγενείς παράγοντες και την ελληνική εκδοχή του κόσμου. Οι νησιωτικές (και οι άλλες ελληνικές) αυλές έχουν την λύση: Γιασεμί. Λάγνες νυχτερινές μυρωδιές που φέρνουν στο νου μυθιστορήματα με παιδιά που μιλάνε την νύχτα, αϋπνίες και φαντασιώσεις.

Αν δεν έχετε, να βρείτε, ή τουλάχιστον μυρίστε το με την φαντασία σας. Γιασεμί την νύχτα, και λεβάντα το μεσημέρι, διώχνουν κάθε ανησυχία.

Γεωτρήσεις και Πηγές

Αν ήμουν δημοσιογράφος θα σας έκανα ρεπορτάζ για την πρόοδο της ημερίδας του νερού, αλλά δεν είμαι δημοσιογράφος, Στην ηπιότερη των περιπτώσεων γκρινιάρης σχολιαστής είμαι. Ιδού λοιπόν:

Είμαι ενθουσιασμένος με τον καθηγητή Στουρνάρα. Η επιστήμη δεν με απογοήτευσε. Είπε την γλώσσα της αλήθειας. Καθηγητή μου, σε συμπαθούσα από την ποιότητα των συγγραμμάτων σου, μου άρεσε και η ειλικρίνειά σου.

Δεν μου άρεσε η Δημόσια Διοίκηση της Νομαρχίας. Θα τον αποκαλέσω κύριο Ν. Κύριε Ν, δεν με πείσατε, αλλά δεν πειράζει, γιατί η δουλειά σας δεν είναι να πείθετε. Να όμως τι θα κάνω: Θα βρω αξιόπιστα πρακτικά του τι είπατε, θα τα μεταφράσω στα αγγλικά και θα τα αναρτήσω με κοινοποίηση σε όσες ιστοσελίδες ασχολούνται με το θέμα. Και θα παραθέσω το όνομα και διεύθυνση του εισηγητή. Θα σας πει η διεθνής κοινότητα αν συμφωνεί με τις φωτισμένες σας απόψεις.

Όταν ο Δήμαρχος λέει: «δεν έχω νερό να τους δίνω», ή απάντησή σας θα έπρεπε να είναι: «δεν πρέπει να υπάρχει ανάπτυξη πέρα από την υπάρχουσα δυνατότητα ύδρευσης», όχι «κάντε τρύπες, έχει υπόγεια νερά». Τι άλλο είπατε; «Θέλει μελέτη για να δούμε αν οι γεωτρήσεις στερεύουν τις πηγές»; Ξέρετε τον μελετητή;

Ο ένας Δήμαρχος μου άρεσε, είχε καθαρό «λόγο».

Supply Side Economics

Η Βενετία μάλλον ξεκίνησε την ανεξάρτητη πορεία της όταν κατέρρευσε το Βυζάντιο στην Ιταλία μετά τον θάνατο του Ιουστινιανού. Έμεινε περίπου Βυζαντινή επαρχία μέχρι το 750. Από τον 10ο αιώνα ήταν ανεξάρτητοι σύμμαχοι των Βυζαντινών. Βοήθησαν εναντίων των Σαρακηνών. Ο Βασίλειος ο Β’ ο Βουλγαροκτόνος τους απήλλαξε από φορολογίες, και χάρη σε αυτό έγινε η Βενετία ναυτική υπερδύναμη.

Η Γαληνότατη ήταν αυτοκρατορία; ή ήταν αφηρημένη έννοια; Ο «ιμπεριαλισμός» τους ήταν ευκαιριακός. Έγιναν πλούσιοι από το εμπόριο, συλλέγοντας προϊόντα της Ανατολής και πουλώντας τα στην Δύση. Η «αυτοκρατορία» τους υπήρχε μόνο για την προστασία αυτής της δραστηριότητας. Δεν έκαναν εξαγωγές ιδεολογίας. Δεν ίδρυσαν κράτη κατ’ εικόνα και ομοίωσή τους. Δεν ήταν προσηλυτιστές ή φανατικοί. Ο πληθυσμός της δεν ξεπέρασε τις 170.000 ψυχές. Στην Τήνο η στρατιωτική παρουσία ήταν 10 ή 20;

Δεν θα μπω στο αν ήταν καλοί για την Τήνο ή όχι, τουλάχιστον όχι εδώ. Σίγουρα οι πόλεμοί τους με τους Τούρκους πρέπει να εξουθένωσαν τον κόσμο. Αλλά κάπου διάβαζα στον Βακαλόπουλο, ότι σχολίασε Βενετός επισκέπτης στην Τήνο του Μεσαίωνα, ότι η χαμηλή φορολογία και η χαλαρή είσπραξη των φόρων είχε σαν συνέπεια την οικονομική άνθηση και ευημερία.

Ρομαντικό το μέρος, αλλά το Supply side Economics είναι μουσική στα αυτιά μου!

Η Βενετία έχει και πραγματική μουσική… εκτός από τον Albinoni, της εικόνας, άλλοι διάσημοι Βενετοί ήταν o Gabrieli, o Monteverdi και ο Vivaldi.

Άρωμα σκίνων

Δεν θα το ονομάσω Εκτός σχεδίου 004 αν, και αυτό, είναι σε αυτήν την κατηγορία. Ίσως πω ότι αποδέχομαι ότι με έχουν ρίξει οι βοεβόδες, ότι οι χωριανοί μου και εγώ είμαστε ζαβοί β’ ή γ’ κατηγορίας. Και μας αρμόζει να ζούμε σε κελιά όταν εσείς ζείτε σε παραδοσιακές μεζονέτες με αυτόνομη θέρμανση, και πάρκιγκ.

Έχει σκεπαστό καθιστικό, κάμαρα με τζάκι, θυρίδες για τα μικροαντικέιμενα της κουζίνα και θυρίδες δίπλα σε μια πέτρα που μοιάζει να χωρίζει τον χώρο για κρεβάτι, μάλλον από άχυρα. Οι αρχιτέκτονες της παρέας θα πουν «δεν είναι σπίτι, είναι αγροικία» και θα μπω στον πειρασμό να πω πόσο αγαπώ την ΔΟΥ (που θα το φορολογήσει σαν «σπίτι»)…και θα αρχίσουμε να τρωγόμαστε πάλι.

Δεν φαίνεται στην μικρή φωτογραφία, αλλά οι πέτρες είναι λαξευμένες, στο σχήμα της καμπύλης που ήθελε ο μάστορας. Η μόνη «ευθεία» σε όλη την κατασκευή είναι η πέτρα της «καταστέγας». Το «ανιώφ’λο» της εσωτερικής πόρτας είναι λαξευμένο στην μια άκρη για να δέσει με το υπόλοιπο. Ο τοίχος από πάνω ακολουθεί την ισοϋψή του χωραφιού.

Οι σκίνοι γύρω γύρω προσφέρουν το άρωμα, και αυτή η εξωτερική θυρίδα, δεξιά της πόρτας ίσως είναι για το φαναράκι του λαδιού που άναβε την νύχτα για να λέει στους περαστικούς «είμαι μέσα».

Μου αρέσει περισσότερο από τις μεζονέτες.

Ξινάρι

Δεν θα σας ζαλίσω άλλο με τα νερά, ομολογώ ότι με κούρασε και μένα. Αλλά εδώ είναι ή ήταν το Ξινάρι, το μέρος που ερχόταν το νερό της «μάνας», που ήταν και το καλό νερό του χωριού. Το νερό έτρεχε από μια μαρμάρινη γούρνα σε μια άλλη, μεγαλύτερη, πριν πάει σε ένα διπλανό κτίριο με πλύστρες πέτρινες, που τις καθημερινές άκουγες ομιλίες και απόψεις για κάθε τι που συζητούσαν οι γυναίκες το 1965.

Το νερό συνέχιζε τον δρόμο του μέσα από τον «υνταγό» και πήγαινε εκ περιτροπής σε περιβόλια με πορτοκαλιές και μανταρινιές, αχλαδιές, ροδιές, κανένα φασολάκι ή άλλο καλοκαιρινό, και σπάνια περίσσευε για να καταλήξει στην άκρη του χωριού στο μπροστ’νό λαγκάδ’.

Πρέπει να βρω τον Αλέκο Φλωράκη ή κανέναν παπά να μου πει ποια είναι η ετυμολογία της λέξης «Ξινάρι», που σε όλη την Ελλάδα έχει σχέση με την «αξίνα» και στην Τήνο έχει σχέση με νερό.

Νομίζω σας είπα ότι η «μάνα» φέτος στέρεψε.

Κλειστό σύστημα

Μπορεί να με έχουν επηρεάσει τα λόγια σχολιαστών ή να ξεκίνησα την μέρα μου στενοχωρημένος, ή να ψυχανεμίζομαι την πραγματικότητα που, φοβάμαι δεν μου αρέσει. Θέλει αρετή και τόλμη η ελευθερία, έλεγε το τραγούδι. Η ελευθερία, στην Τήνο, είναι για μένα, ο παραδοσιακός τρόπος ζωής, που όλοι μου λένε δεν θα συνεχίσει για πάντα. Θέλω να κάνουν όλοι λάθος.

Πείτε το αειφορία, πείτε το νησιωτικότητα, πείτε το νοσταλγία. Αλλά, φίλοι και Άρχοντες, το νησί είναι ένα «κλειστό σύστημα» που ζει από τον ουρανό την γη και τα καράβια που πηγαινοέρχονται. Ρωτήστε κάποιον μεγάλο επίσημο επισκέπτη, κατά προτίμηση μηχανολόγο, τι είναι «κλειστό σύστημα»;

Άρχοντες και Εξωγενείς Μανδαρίνοι. Όσο παρεκκλίνετε από το «παραδοσιακό», όσο βασίζεστε σε χωματουργικά, τσιμέντα, και μεγάλα έργα, τόσο καταδικάζετε το νησί σε τέλος (ή το πολύ στο να γίνει Κυψέλη). Κατάλάβετέ το. Αν σας αρέσει η Κυψέλη, τα διαμερίσματα είναι τόσο υποβιβασμένα που είναι σχεδόν τσάμπα. Να πάτε εκεί.

Εμπιστευτείτε τα παιδιά σας. Ρωτήστε αυτά, πως το φαντάζονται το μέλλον τους; πως φαντάζονται το νησί τους; Ό, τι σας πουν.

Απλός κόσμος

Προσπάθησα πολύ να πείσω τον φίλο μου τον Χ. να ασχοληθεί με την διατύπωση λόγου για την Τήνο και τα κοινά της. Ο Χ. απέρριψε κάθε εκδοχή να γράψει ή να εκφραστεί για το νησί, είτε επειδή θεωρεί την προσπάθεια χαμένη υπόθεση, είτε γιατί απογοητεύτηκε, είτε γιατί έχει άλλες προτεραιότητες.

Σίγουρα υπάρχει χάσμα δυσπιστίας ή είναι έλλειμμα αξιοπιστίας. Θα ήθελα πολύ να γεφυρώσω χάσματα και να μειώσω ελλείμματα. Δεν απέχουν τόσο πολύ οι κοινοί μας στόχοι, να επικοινωνούμε χρειάζεται.

Για ανεβείτε στο βουνό και κοιτάξτε κάτω, τι απλός που φαίνεται ο κόσμος… Εδώ, έχει ακόμα δροσιά, και ας έχει λειψυδρία. Ο Ιούνιος είναι Μάϊος και οι παπαρούνες είναι ακόμα ανθισμένες. Άγγελοι επανάστασης ή καλοκαιρινών αισθημάτων;

Η περίληψη

Δεν ξέρω αν πρέπει να πω τίποτα άλλο για τα νερά. Το πρόβλημα του κλίματος είναι αυτό που είναι. Το πρόβλημα της αντιμετώπισης έχει δύο συστατικά: επιστήμη και πολιτική. Η επιστήμη είναι δεδομένη, μην την κρύβετε, μην την κοροϊδεύετε γιατί και η επιστήμη θυμάται.

Πρώτον, «οικονομία»: προπαγάνδα, διαφήμιση, διοικητικές κυρώσεις, τιμολογιακή πολιτική. Αν δεν μπορείτε να τα κάνετε αυτά Αφέντες του Τόπου, να κάνετε άλλη δουλειά. Αυτά είναι τα βασικά σας εργαλεία. Χωρίς φιέστες και χωρίς ξύλινη γλώσσα.

Δεύτερο, «ορθολογική διαχείριση»: Όχι οικοδομές εκεί που δεν έχει νερά. Όχι μεταφορές στο φιλικό για μπαξισάκια ή για να κάνει ο κολλητός την δουλειά του. Όχι θανατική καταδίκη των αγροτών για να γεμίσει ο πλούσιος την πισίνα του. Το νερό είναι το όριο της ανάπτυξης.

Τρίτο, «αλήθεια»: Οι γεωτρήσεις σκοτώνουν το νησί, και η ζημιά είναι ανεπανόρθωτη. Απλά. Αν δεν σταματήσουν, διοικητικά, θα σταματήσουν αλλιώς. Έξω οι καιροφυλακτούντες παράνομοι τρυπολόγοι, έξω.

Τέταρτο, «παράδοση»: Οι παλιοί μεγάλωσαν με υπόγειες στέρνες, με δεξαμενές, με μικρά ψευτοφραγματάκια. Υπάρχουν σύγχρονες εκδοχές, που δεν χρειάζονται τα χωματουργικά τέρατα που φέρνετε γ’ χέρι από την Αθήνα 2004.

Πέμπτο, «έκτακτα μέτρα»: Σε αυτά εμπίπτουν οι αιολικές αφαλατώσεις, οι μεταφορές από αλλού και οι λιτανείες.

Μην το πολυπαιδεύετε, το πρώτο στην λίστα λύνει το 70% του διαχειρίσιμου προβλήματος, με το δεύτερο πάτε στο 90%. Λύστε αυτά, και τα άλλα είναι εύκολα.

Είθε οι θεές των νερών να είναι μαζί σας αύριο.

Μονάχα λίγες στέρνες

Η λειψυδρία έχει πολλές πτυχές. Ο ξενοδόχος που άγχεται για την εξυπηρέτηση των πελατών. Η νοικοκυρά που δεν ανέχεται σκονισμένη σκάλα. Ο εστιάτορας. Ο Αθηναίος που θέλει να ξεκουραστεί στην πισίνα του. Τα άγρια πουλιά που μάταια ψάχνουν μια γούρνα σε κάποιο στεγνό λαγκάδι.

Η Τήνος μέχρι που ανακάλυψε τον συμβατικό τουρισμό (οι προσκυνητές δεν είχαν πολλές απαιτήσεις), ήταν αγροτικό νησί. Δύσκολη η αγροτική ζωή… Είναι στενοχώρια να μην μπορείς να ποτίσεις τις ντομάτες ή το καλαμπόκι, που φύτεψες, μοιρολατρικά, επειδή έτσι έκαναν οι παππούδες σου και από αυτό ζεις το καλοκαίρι. Περί αυτού πρόκειται. Δεν έχεις νερό, δεν ζεις.

Ποτέ δεν περίσσευε νερό, ούτε το 1960, που θυμάμαι, ούτε παλαιότερα, αν κρίνω από τα αυστηρά ωράρια χρήσης του κοινοτικού υδραγωγού: «από την ώρα που θα πάει ο ήλιος στην Αγία Υπακοή, μέχρι να ανέβει δυο καλάμια.», κάτι σαν 6:15 με 8:00…

Οι παλιοί είχαν δεξαμενές παντού. Άλλες για πόσιμο βρόχινο, «χαβούζες» για πότισμα, στέρνες στα λαγκάδια με πρόχειρες «βάνες» από ένα κομμάτι ξύλο και ένα κουρέλι. Έτσι μεγάλωσαν οι περισσότεροι εν ζωή μεσήλικες Τηνιακοί.

Υπάρχει συζήτηση για «φράγματα». Υπάρχουν δύο ειδών: αυτά που γίνονται για τους χωματουργούς, και είναι άχρηστα για νερό, και τα άλλα. Θα χρειαστούν φράγματα, μικρά, μετά από τίμια μελέτη και με κοινωνική συναίνεση.

Στα χρόνια που έρχονται, θα έχουμε ιδιωτικές δεξαμενές, για πόσιμο, λάτρα και πότισμα. Νομίζω ότι πολλά από τα σπίτια που χτίζονται πρέπει ήδη να έχουν τέτοια υποδομή. Μπορούσαν οι φτωχοί του 1950, μπορούμε και εμείς. Μόνο να μην ισχύει το «άδειες κι αυτές», του Σεφέρη.

Μεγαλώνουν!

Μετά από βαριές συζητήσεις λέω να το καθιερώσω... λουλούδια, νοσταλγίες, τέτοια. Μου θύμισε όμως ο «ανώνυμος» τις μεγάλες μου αγάπες, τις βελανιδιές. Τις φύτεψα τέλη χειμώνα, τους δίνω κάτι λιγότερο από ένα λίτρο νερό στην κάθε μια, την εβδομάδα... Είναι πολυτέλεια. Μην αναλογιστώ το πετρέλαιο που χρειάστηκε για τα λάστιχα...

Έχουν φυτρώσει όλες. Όπου είχα βάλει τρία ή πέντε βελανίδια, θα πρέπει να κάνω ευθανασίες (ανατριχιαστική ιδέα, αλλά πρέπει, βελανιδιές είναι, δεν είναι γκαζόν). Αυτή η μύτη, λίγο ροζ, από την ημιτελή χλωροφύλλη, μου φτιάχνει την διάθεση.

Υδρογεωλογία

Υπάρχει ένας καθηγητής, Γεώργιος Στουρνάρας, που ειδικεύεται στην Υδρογεωλογία. Το ξέρω, γιατί έχει γράψει, σε κάποια πολύ ωραία έκδοση του Δήμου, για την Τήνο. Είπε πολλά ενδιαφέροντα πράγματα, αλλά θυμάμαι τα εξής: Τα νερά στην Τήνο είναι ντόπια νερά, και η υπεράντληση από τις γεωτρήσεις αφ’ ενός μειώνει την στάθμη του υδροφόρου ορίζοντα, αφ’ ετέρου θα τραβήξει κάποια στιγμή θάλασσα. Ζητώ συγνώμη από τον καθηγητή αν τα θυμάμαι λάθος, αλλά αυτά μου έμειναν.

Ξέρω μερικούς με «νυχτερινή» γεώτρηση που θεωρούν ότι δεν υπόκεινται στους περιορισμούς του νερού από τον Δήμο, αφού έχουν «δικό τους νερό» για να θυμίσω την έκφραση του Ron Walkey. Έτσι απρόσκοπτα ποτίζουν τις βουκαμβίλιες, πλένουν τις σκάλες και γεμίζουν την πισίνα, ανακουφισμένοι ότι ξέφυγαν επιτέλους από την μεσαιωνική καταπίεση του ποτίσματος με το σταγονόμετρο και του κοινωνικού στίγματος της σκονισμένης σκάλας.

Καλοί μου φίλοι με το «δικό σας» νερό: Σας έβαλα μια άσχετη εικόνα, δυστυχώς αγγλόφωνη που δείχνει πως μία γεώτρηση κατεβάζει την στάθμη όλου του υδροφόρου ορίζοντα. Κάθε φορά που ποτίζετε στο χωριό Χ, μειώνεται το νερό του χωριού Ψ. Ο Δήμος, τι να κάνει; κάνει άλλη μια γεώτρηση στο χωριό Ψ, στερεύει την παραδοσιακή πηγή του χωριού Χ (αν και ο φίλος με την νυχτερινή γεώτρηση, κάνει την δουλειά του για δύο τρία χρόνια ακόμα – αν βρέξει το χειμώνα).

Κύριε Στουρνάρα, ακόμα και αν δεν σας ρωτήσουν πείτε στους Δημάρχους τι ζημιά κάνουν οι νόμιμες και οι παράνομες γεωτρήσεις. Πείτε τους τι διοικητικά εργαλεία έχουν να περιορίσουν την ήδη υπάρχουσα ζημιά. Πείτε στην Αστυνομία τι ζημιά κάνουν, για την ζωή του νησιού, οι νυχτερινές γεωτρήσεις. Πείτε στους καλούς κυρίους από την Σύρο, ότι κάθε φορά που δίνουν μια νέα άδεια, μας πεθαίνουν λίγο πιο γρήγορα.

Οικονομία νερού

Το φαινόμενο δεν είναι Τηνιακό ή καν Ελληνικό. Είναι παγκόσμιο. Όλα τα μέτρα έχουν σαν περίληψη την οικονομία, με δευτερεύουσα έμφαση σε εξωτικές αφαλατώσεις ή ανακυκλώσεις λυμάτων.

Το μοντέλο στο νησί μας το ξέρουν πολύ καλά όσοι είναι πάνω από 40 ή 50 ετών στα χωριά. Πριν 40-50 χρόνια, οι οργανωμένοι οικισμοί ήταν κοντά σε πηγή, με κάποια προστασία από τον αέρα, μακριά από την θάλασσα και τις απειλές της, κατά προτίμηση με καλλιεργήσιμη γη. Αν κοιτάξετε τα παραδοσιακά χωριά της Τήνου όλα πληρούν αυτές τις προϋποθέσεις.

Οι νοικοκυρές κουβαλούσαν 30-50 λίτρα νερό την ημέρα για το μαγείρεμα, την καθαριότητα και τις όποιες σπιτικές ανάγκες, συμπεριλαμβανομένων των λίγων λουλουδιών στην αυλή. Το νερό από το ξέπλυμα των πιάτων ανακυκλωνόταν στις κότες ή το γουρούνι. Δεν υπήρχαν υγροί «βόθροι» γιατί δεν υπήρχε νερό.

Τα ρούχα πλένονταν στο πλυσταριό κοντά στην πηγή. Το νερό διοχετευόταν με χαντάκια υδραγωγούς (υνταγούς) σε περιβόλια, με αυστηρά προκαθορισμένα και τηρούμενα ωράρια. Φυσικά οι τουαλέτες ήταν στεγνές. Δεν υπήρχαν μέσα για μεταφορά ή βαθειά πηγάδια ή γεωτρήσεις. Τα επιφανειακά πηγάδια δούλευαν με «μπαλάγκο», χαμηλής τεχνολογίας και εντάσεως εργασίας.

Με αυτές τις προδιαγραφές, το νησί συντήρησε πολλές δεκάδες χιλιάδες σε δύσκολους καιρούς.

Άρχοντες και μελετητές, είναι δύσκολο να γυρίσετε το ρολόϊ πίσω στο 1950 ή το 1650. Αλλά να ξέρετε, ότι η οικονομία και η επιβολή της είναι το πρώτο σας μέλημα. Τα πρώτα 5 ή 10 κυβικά σε φιλική τιμή και από εκεί κλιμακούμενο τιμολόγιο. Θες κύριε να πλένεις σκάλα με λάστιχο; €1.000 ευρώ. Θες πισίνα; €100.000. Η τιμολογιακή πολιτική είναι το πρώτο σας εργαλείο.

Μην ντρέπεστε. Και η Νέα Υόρκη πέρασε λειψυδρία. Ο Δήμος παροτρύνε τον κόσμο να μην τραβάει το καζανάκι παρά μόνο όταν «απολύτως απαραίτητο».

Συν-ζήτηση

Κοιτάμε τα διάφορα θέματα της Τήνου ή του κόσμου μέσα από τα μάτια του νου μας. Υπάρχουν αντικειμενικά προβλήματα και υποκειμενικοί τρόποι αντιμετώπισής τους. Με έμαθαν κάποτε στο σχολείο ότι ο άνθρωπος παιδεύεται να φτιάξει την κοσμοθεωρία του και την βιοθεωρία του. Το μοντέλο του πως δουλεύει ο κόσμος και το πώς προχωρά η ζωή.

Αν πιάσεις ένα ένα τα θέματα της ειδησεογραφίας εύκολα σε πιάνει «κατάθλιψη». Αν δω τα έργα των όχι πολύ τίμιων, δήθεν ηγετών, που βγάζουν τα μάτια ο ένας των άλλου, το συναίσθημα είναι μάλλον αποστροφή. Η γη εξακολουθεί και γυρίζει και δίνει το ίδιο αίσθημα ασφάλειας και προβλεψιμότητας. Η ακρίβεια, η λειψυδρία, η ερήμωση, η αλλαγή των τοπίων, όλα αυτά είναι σημάδια πραγματικά. Τα αντιμετωπίζεις με ορθολογισμό, ή με θρησκευτικότητα, ή με …όπερα. Αν ο νους σου παίζει Verdi την ώρα της ανατολής είσαι ακόμα ζωντανός; ή το κεφάλι σου παίζει παιχνίδια;

Πάντα, ιστορικά, σε καιρό ύφεσης, λίγο τα αρνητικά μηνύματα, λίγο η ανάγκη ερεισμάτων σε οδηγούν σε συν-ζήτηση, με ομοιοπαθείς. Η κυνική εκδοχή είναι ότι θες παρέα στα δύσκολα. Μερικοί προτιμούν τον μοναχικό δρόμο και την νομοτελειακή εξέλιξη των πραγμάτων. Μπορούμε να αλλάξουμε τον κόσμο; Ή, μπόρα είναι, θα περάσει;

Αλλαγή τοπίου (2)

Στις 3 Ιουνίου, με περίπου ίδιο τίτλο, έδειξα μια φωτογραφία από τις αρχές της δεκαετίας του '70. Μου ζήτησε ο pathfinder να δείξω το ίδιο τοπίο σήμερα.

Εμφανησιακά, δεν έχει αλλάξει πολύ. Οι πεζούλες είναι περίπου στην θέση τους. Τα δέντρα είναι πράσινα στα ίδια σημεία όπως και τότε. Τα σπίτια έχουν αλλάξει λίγο, μερικά παλιά γκρέμισαν και ξαναφτιάχτηκαν, ή έγιναν επισκευές που σίγουρα άλλαξαν το ύφος, αλλά μόνο από κοντά.

Έχουν γίνει και καινούργια σπίτια, λίγο μεγαλύτερα από τα παλιά.

Η αλλαγή του τοπίου είναι στους ανθρώπους και τις ρουτίνες τους, και αυτό δεν φαίνεται στην φωτογραφία. Έχει λιγότερους ανθρώπους, πολύ λιγότερους νέους, οι δραστηριότητες είναι διαφορετικές... Περισσότερες συγκεντρωμένες αγελάδες, λιγότερα αμπέλια, λιγότερη αυτάρκεια. Στον δρόμο έχει αγροτικά αυτοκίνητα και δεν υπάρχουν γαϊδούρια. Τα βράδια ο λίγος κόσμος δεν πάει στο «σαγκαριό» να «σπεροκαθίσει», αλλά πάει στο καφενείο να δει κάποιο ποδοσφαιρικό αγώνα... ’Α, έχει και λίγους μόνιμους αλλοδαπούς.

Η μεγάλη διαφορά, είναι ότι χωρίς νέους, οι ντόπιοι έρωτες σπανίζουν. Κατά τα άλλα το τοπίο δεν έχει αλλάξει.

Ιωσήφ Σκλάβος

Στην ίδια αυλή, αυτήν με τις μνήμες, φωτογραφήθηκε, καθισμένος στην καρέκλα, που βγήκε επί τούτου από το σαλόνι ο Ιωσήφ Σκλάβος, του Ζανή, με την κόρη του και την ανιψιά του. Ώρες τώρα κοιτάω την φωτογραφία και προσπαθώ να καταλάβω τι άνθρωπος ήταν, εάν ήταν αγχωμένος ή χαρούμενος, όταν ο φωτογράφος άνοιξε το διάφραγμα της κάμερας, το 1931.

Ξέρω αυτά: Πρέπει ήδη να είχαν χάσει ένα παιδί. Τα «οικονομικά», όπως όλων εκείνης της περιόδου, δεν πρέπει να ήταν ανθηρά. Αυτό σημαίνει ότι το φαγητό ήταν δύσκολο, και ο «επιούσιος άρτος» είχε κυριολεκτική σημασία. Οι σχέσεις με τους γονείς του και τα αδέρφια του δεν ήταν οι καλύτερες, αν και η φωτογραφία είναι στο πατρικό του σπίτι.

Κάποιος μου έλεγε μια ιστορία, ότι παρ’ όλο που ήταν απαγορευμένο το κυνήγι ή τα τουφέκια, πήγε ένα πρωί να «παίξει» κανέναν λαγό ή πουλί, για να συμπληρώσει το βραδινό. Δεν έχω ακούσει να πήγε στον πόλεμο του ’40, αλλά πέθανε το ’47, όταν κρύωσε («πάγωσε» μου είπαν) φυτεύοντας ένα αμπέλι και το κρυολόγημα πήρε κακή τροπή.

Το βρίσκω ενδιαφέρον που, χρόνια αργότερα, η εικόνα κυκλοφορεί στο διαδίκτυο…

Αυλή με μνήμη

Τα παλιά σπίτια, κυρίως αυτά που είναι έρημα, καμιά φορά ψιθυρίζουν ιστορίες ανθρώπων που τώρα είναι αλλού. Η αυλή αυτή δεν έχει αλλάξει εδώ και πολλά χρόνια. Τα ίδια μάρμαρα, με σχεδόν τα ίδια χτυπήματα, σχεδόν η ίδια θέα (μόνο η κολώνα της ΔΕΗ μας τα χαλάει λιγάκι), το ίδιο δέντρο. Μόνο οι άνθρωποι λείπουν. Αυτοί που το έχτισαν, προφανώς έχουν πεθάνει. Αυτοί που γεννήθηκαν και έζησαν εκεί, έφυγαν.

Η τελευταία φορά που εγώ πρόλαβα ζωή σε αυτήν την αυλή ήταν ένα καλοκαίρι της δεκαετίας του ’60, ή ήταν ’70; Υπήρχαν κοφίνια με ντομάτες. Δυο τρεις γυναίκες άλεθαν, μάζευαν τον πολτό σε λεκάνες και τρυπητά, τον σούρωναν, τον έβραζαν (στο τζάκι της κουζίνας) και τον έβαζαν σε ατελείωτα μπουκάλια και άλλα γυάλινα δοχεία. Όταν κρύωνε, έβαζαν και λίγο λάδι πάνω-πάνω, για να προστατεύει το ευπαθές περιεχόμενο από τον αέρα.

Μέχρι πρόσφατα, η Τήνος ήταν αυτάρκης. Ένα κλειστό σύστημα, σχεδόν απομονωνόμενο από τον κόσμο. Ένας από τους μικρούς κύκλους επιβίωσης ήταν η ντομάτα, και η ετοιμασία του πελτέ για τον χειμώνα.

Οι αυλές παλιών σπιτιών θυμούνται ιστορίες, αλλά για πόσον καιρό ακόμα;

Μπερδεμένο κουβάρι

Στο χωριό, δίπλα, τσάκωσαν έναν πιτσιρικά να κλέβει αυγά (ή τέλος πάντων, να έχει αυγά που μάλλον ήταν λίγο κλεμμένα). Τι φταίει ο πιτσιρικάς; Όλοι κλέβουν και, ειδικά, οι δικοί του είναι κλεπτομανείς και, ειδικότερα, όλοι οι υπόλοιποι.

Μπά, άλλο είναι το θέμα. Εδώ και πολλά χρόνια συγκρούονται διάφορες φράξιες του ελληνικού κεφαλαίου μεταξύ τους, και το βλέπαμε σαν «πολιτική». Όταν οι φράξιες συμμάχησαν με ξένα συμφέροντα, πήρε την μορφή σκανδάλων, ειδικών δικαστηρίων και εμφυλίων. Οι φράξιες δεν είναι αγγελικά πλασμένες, είναι και λωποδύτες, από τι θα ζουν τ' ασκέρια; Λίγο η διεθνοποίηση, λίγο η Ενωμένη Ευρώπη, φοβάμαι θα χαθεί η ψευδαίσθηση της όποιας λίγης ελευθερίας και θα έρθουν χαλεπές μέρες. Μπορεί να είναι απλώς οι ακεφιές της συννεφιάς.

Είναι μπερδεμένο κουβάρι… Αλλά΄, όσο το κοιτάς, από μακριά, ξανά, από άλλες γωνίες, αρχίζει να ξετυλίγεται Άλλο τώρα αν μου αρέσει, ή όχι.

από το νησί

Πριν από χρόνια, ήμουν πολύ μακριά από εδώ. Τότε δεν υπήρχε διαδίκτυο, ούτε PC, ούτε κινητά. Υπήρχε αλληλογραφία, ταχυδρομείο, με επτά μέρες μεταξύ αποστολής και λήψης. Θυμάμαι πόσο σημαντικό ήταν για μένα να μου στείλουν καμιά φωτογραφία από το νησί. Η έλλειψη εικόνας σε ανάγκαζε να φαντάζεσαι, ίσως να διαβάζεις ποιήματα και να βλέπεις τις κρυμμένες έννοιες.

Αυτοί που είναι έξω αισθάνονται πιο Έλληνες. Ξέρω ότι 3-4 είστε έξω, γιατί βλέπω ξένα servers μέσα από τα οποία με επισκέπτεστε. Με τιμάτε, και να ξέρετε ότι καμιά φορά όταν είναι αργά ή βαριέμαι να ασχοληθώ με το blog εσείς οι 3-4 είστε το κίνητρο.

Αν θέλετε να δείτε κάποια εικόνα, αν μπορώ, θα σας την αναρτήσω. Μην ανησυχείτε, βλέπω servers, δεν βλέπω εσάς, δεν χάνετε την ανωνυμία σας.

Στο γεφυράκι του διπλανού χωριού είδα τον Γιώργο. Δίπλα του η Τζίλντα. Κάποιος άλλος μου είπε, με χαμόγελο, να αναφέρω την Τζίλντα ως «Μπαλταζερίνα». Δεν κατάλαβα, αλλά μου είπε «θα καταλάβει αυτή».

Να είστε καλά εκεί που είστε, να προσέχετε, και να μην μας ξεχνάτε.

Εποχή μετάλλαξης

Η Τήνος, για πολλά χρόνια, κάπως την είχε γλυτώσει. Λίγο η Παναγία, λίγο οι όχι πλούσιοι αλλά αυτάρκεις άνθρωποι, λίγο η Καθολική Εκκλησία, λίγο η δυνατή σύνδεση με την γη, λίγο το μάρμαρο, λίγο το μελτέμι, είχαν, κάπως, προστατεύσει το νησί από την λαίλαπα. Η Χώρα δεν είχε την γοητεία της Μυκόνου, αλλά ήταν αληθινή. Η ενδοχώρα ήταν ο παράδεισος επί γης. Μπορεί η Μύκονος να τραβούσε πιο πολύ κόσμο, αλλά η Τήνος ήταν γνήσια.

Δεν υπήρχαν πλούσιοι παραθεριστές να θέλουν πέτρινες επενδύσεις και πισίνες. Δεν υπήρχαν πονηροί Άρχοντες, και αν υπήρχαν, ήταν περιορισμένης εμβέλειας, χωρίς πρόσβαση σε λεφτά. Άντε να σου έπαιρναν το κριθάρι ή να σου φούχτωναν την γυναίκα.

Τα κοινοτικά πλαίσια στήριξης και η Τοπική Αυτοδιοίκηση, τα άλλαξαν όλα αυτά. Φυσικά στην Δημοκρατία, «ό,τι θέλει ο Λαός», αλλά εδώ, Κύριοι, 3-4 από εσάς, εκμαυλίζετε και καταστρέφετε έναν τόπο, με ασαφές όφελος. Σε δέκα χρόνια έχουν γίνει περισσότερες κουτές ασχήμιες στην Τήνο από ότι στα προηγούμενα 1.000. Μόνο η ιστορία μπορεί, φυσικά, να καταλήξει σε τέτοιο συμπέρασμα, όχι ένα φίδι με ένα PC.

Εμείς δεν γράφουμε ιστορία, αλλά ζούμε αυτήν την εποχή της «μετάλλαξης». Επιτρέψτε μας να μην μας αρέσουν μερικά που βλέπουμε, και αν γίνουμε πολλοί, θα θέλουμε αλλαγές. Απολαύστε το τοπίο πριν το «αναδείξει» κανένας ημέτερος χωματουργός.

Αυτοσχέδιοι καφενέδες

Τι απλά που ήταν τα πράγματα το 1978.

Οι μικροί, αμέριμνοι με τα αεροβόλα, τα βράδια στις λεμονιές,έψαχναν για σπουργίτια. Οι μεγάλοι μαζεύονταν στους αυτοσχέδιους καφενέδες για ρακί και ιστορίες. Εάν υπήρχε και κανένα χταπόδι από τον τότε ψαροντουφεκά-φωτογράφο, γινόταν επίσημο γεγονός.

Ο παπα Αντώνης κάπνιζε – δυστυχώς – από τότε, αλλά από τότε άρχισε να μαζεύει ιστορίες για τα Κάτω Μέρη.

Ο Αβράμς ζούσε, Θεός σχωρέσ’τον, καλός αλλά ταλαιπωρημένος άνθρωπος. Ο Γενιάς είχε επιτέλους παντρευτεί και είχε ήδη τον πρώτο του πιτσιρικά.

Το ρακί ήταν, όπως τώρα, σπιτικό. Το ηλεκτρικό ρεύμα ήταν μια περίεργη πολυτέλεια. Αντί να ανάβεις λάμπα, γύριζες διακόπτη. Δεν υπήρχαν ψυγεία, πλυντήρια ή κλιματιστικά. Η ζωή μόλις είχε αρχίσει να βγαίνει από τις μεσαιωνικές ρουτίνες της.

Όσο μεγαλώνω, θυμάμαι αυτούς που έφυγαν και εκτιμώ κάθε στιγμή που είμαστε ακόμα εδώ.

Δεν θα τους βγει...

Δεν θέλω να συνεχίσω στο ίδιο μήκος κύματος. Θέλω να γράψω για παραλίες και σαργούς και αλμυρές μυρουδιές. Αλλά δεν με αφήνουν.

Το άκουσα και αυτό. «Τι φωνάζετε; 2-3000 είστε το χειμώνα και 10 το καλοκαίρι και ασχολείστε με λαμπάδες και τάματα. Θα βάλουν 20-30 μεγάλες ανεμογεννήτριες γιατί θέλουμε να συμμορφωθούμε με τις οδηγίες της ΕΕ, και έχει πολλά λεφτά στα καλώδια ο τάδε της ΑΒΒ και ο δείνα της ENEL. Το ένα δεν θέλετε το άλλο δεν θέλετε, τι θέλετε».

Απάντησα ότι θέλουμε ισχύ βάσης γιατί αν πάμε με αιολικά, εμ θα πληρώνουμε για το ακριβό αιολικό ρεύμα, εμ θα πληρώνουμε για την ισχύ αιχμής όταν δεν φυσάει. Η φωνή μου είπε «ναι, έτσι»

Απείλησα με λεμονόκουπες, απείλησα με ένοπλη αντίσταση, έβγαλα την στολή των άλλων παππούδων και τότε ένοιωσα δισταγμό στην άλλη άκρη:

«Δεν θα τους βγει. Το σχήμα αυτό με 20% από ΑΠΕ δεν το αντέχουμε οικονομικά, ούτε εμείς, και κυρίως κανένας από τους Ανατολικούς Ευρωπαίους με τα απαρχαιωμένα εργοστάσια. Γιατί δεν δίνετε εσείς σαν εναλλακτική λύση αιολικά και ηλιακά στην Γυάρο και την Μακρόνησο. Ιστορική η μνήμη, αλλά γλιτώνετε το νησί σας ».

Καλού κακού εγώ περιμένω. Μολών λαβέ.

Βάση και αιχμή

Τα θέματα ενέργειας και ηλεκτρικού ρεύματος είναι καμιά φορά αντικείμενο πολέμων και μην περιμένετε εύκολη λύση από ένα ή χίλια blogs. Θα μείνω στο θέμα των ΑΠΕ, στις Κυκλάδες.

Ποιο είναι το πρόβλημα που θέλουμε να λύσουμε; Δεν έχουμε αρκετό, και φτηνό ρεύμα, και μολύνουμε το περιβάλλον εισάγοντας ακριβό πετρέλαιο, όταν θα μπορούσαμε να έχουμε λύση από τον ήλιο και τον αέρα. Αυτά είναι μία σειρά από ψέματα.

Οι ΑΠΕ είναι πανάκριβες, στην εγκατάσταση και την λειτουργία. Όσο πιο πολλές έχετε, τόσο πιο πολλά θα πληρώνετε. Δηλαδή, τόσο πιο πολλά από τις συμβατικές πηγές, όσο ακριβές και ειδεχθείς και αν είναι. Οι ΑΠΕ υπάρχουν μόνο επειδή επιδοτούνται και βαριά. Την επιδότηση την πληρώνουμε εμείς και την μοιράζονται εν μέρει και οι «διεφθαρμένοι».

Οι ΑΠΕ δεν λύνουν κανένα ενεργειακό πρόβλημα. Για να σας πείσω, πρέπει να καταλάβετε ότι υπάρχει κάτι που λέγεται «ισχύς βάσης» και «ισχύς αιχμής». Βάση είναι η κατανάλωση μιας υψικαμίνου, ή του συνόλου των νοικοκυριών, κατά μέσο όρο. Αιχμή είναι η ζήτηση το μεσημέρι του καλοκαιριού όταν δουλεύουν όλα τα κλιματιστικά στο φουλ. Οι ΑΠΕ δεν λύνουν ούτε το πρόβλημα βάσης ούτε το πρόβλημα αιχμής. Και επειδή δεν αποθηκεύεται το ρεύμα, οι ΑΠΕ δημιουργούν και αστάθεια στο δίκτυο. Εξ ου και η ΔΕΗ (ή η ΔΕΣΜΗΕ) δεν θέλουν πάνω από ένα ποσοστό από ΑΠΕ.

Παράδειγμα, η Τήνος. Ας πούμε ότι η Τήνος έχει το 20% του ηλεκτρικού της από αιολικά και το υπόλοιπο από το δίκτυο. Τι θα γίνει αν το μεσημέρι της 21ης Ιουνίου δεν φυσάει; Θα καλυφθεί η ανάγκη από το δίκτυο. Και που θα βρει ρεύμα το δίκτυο; Όχι από βάση, γιατί είναι δεσμευμένη αλλού. Άρα από αιχμή: Λαύριο, Ρωσικό αέριο. Ή, εισαγωγή από το καινούργιο Κοζλοντούϊ. Καλά μου παιδιά, η ισχύς αιχμής κοστίζει υπερδιπλάσια από αυτήν της βάσης. Άρα ή πληρώνεις ή μπλακάουτ (ή και τα δύο). Άρα κερατιάτικα όταν φυσάει και διπλά, όταν δεν φυσάει. Τόσο απλά.

Οι ΑΠΕ είναι ο προθάλαμος για πυρηνικά, γιατί μόνο αυτά μπορούν να είναι ισχύς βάσης αν δεν έχεις κάρβουνο ή πετρέλαιο. Καταλάβετέ το. Οι ωραίες φάρμες ανεμογεννητριών στην Αγγλία ή την Νεβάδα είναι δημόσιες σχέσεις ενεργειακών κολοσσών (και μαντέψτε τι καίνε αυτοί).

Τα μεγάλα αυτά θέματα χάνονται στα δήθεν οικολογικά συνέδρια. Όπως είπε και η τηθύς, «μπίζνες για να φάνε κάποιοι με πράσινο μανδύα». Θα προσέθετα φτωχομπινέδικο μπίζνες, γιατί δεν λύνει καν το πρόβλημα.

Η εικόνα είναι από την «εύπλοια», (κλικ στον σύνδεσμο…)

Υδρογόνο και βιοαέρια

Γίνεται αυτές τις μέρες συνέδριο από κάποιο «ΙΕΝΕ» στην Σύρο. Θα ασχοληθούν με το ενεργειακό πρόβλημα των …Κυκλάδων.

Επειδή έχω ακούσει για τον Πρόεδρο του ΙΕΝΕ σε άλλη ζωή, του απευθύνω αυτήν την έκκληση: Πρόεδρε, σε παρακαλώ να ασχοληθείτε πρώτα με το ενεργειακό πρόβλημα του Βόλου, της Θεσσαλονίκης και του Μπουρούντι, και μετά με τις Κυκλάδες.

Η βιομηχανία στις Κυκλάδες κύριε Πρόεδρε είναι ο τουρισμός. Ακόμα και στην Μήλο και στην Σύρο, ο τουρισμός είναι το μέλλον. Το πρόβλημα είναι η λειψυδρία, και η προστασία μοναδικών οικοσυστημάτων.

Οι πραμάτειες του συνεδρίου σας είναι για μερικούς από εμάς, πως να το πω; δυσάρεστες, και, για τους Έλληνες φορολογούμενους, ξένα χέρια στην τσέπη τους. Να τις πουλήσετε αλλού.

Διάβασα το πρόγραμμα του Συνεδρίου σας. Πλατφόρμα υδρογόνου! Να το μεταφράσετε στα αγγλικά να έρθουν και ξένοι ανταποκριτές. Ξεχάσατε τα πλούσια σε μεθάνιο βιοαέρια. Προσοχή! τα βιοαέρια είναι εύφλεκτα... Απαγορεύεται το κάπνισμα.

Νησιωτικότητα

Οι καμάρες πριν 40 χρόνια ήταν διαφορετικές. Δεν τις φωτογράφιζες, τις μύριζες. Κάθε μία διαφορετικά, ανάλογα αν, από μέσα, είχε κατώι με πατάτες, καταστέγι γαϊδάρου, ή κατώι με τυράκια ή κρασί. Μυρωδιές ζωής ανθρώπων. Μιας ζωής πολύπλοκης και ταυτόχρονα απλής. Αυτάρκειας και ατέλειωτων «αέναων» κύκλων. Αυτή είναι τελικά η «νησιωτικότητα»: απλοί, πολύπλοκοι, αυτάρκεις, αέναοι κύκλοι ζωής

Με εξαίρεση ελάχιστες καινοτομίες, όπως το μεταπολεμικό τσιμέντο στο δρόμο με τον επαναστατικό τσιμεντένιο «υνταγό», η ζωή το 1960 ήταν σχεδόν ίδια με αυτήν του 960. Υπερβάλω, το 1960 δεν είχε πειρατές, ή πόλεμο… Ο πόλεμος είχε τελειώσει, αλλά όπως μου διηγήθηκε η Μαριεττώ, την Μεγάλη Βδομάδα, οι αναμνήσεις του πολέμου ήταν και είναι νωπές για αυτούς που τις έζησαν. Η χρήση του υνταγού ήταν αυστηρά προκαθορισμένη. Από την ώρα που θα σ’μάν, μέχρι να’νέβ’ δυο καλάμια ο ήλιος..

Πάντα έβλεπα με κάποιο δέος τις καμάρες. Την νύχτα δεν ήταν δέος, ήταν φόβος. Μέχρι που μεγάλωσα, και έγινε νοσταλγία.

Άνθρωποι

Τελικά μερικά από τα θέματα που αναδεικνύονται δεν έχουν σχέση με την «Τήνο» αλλά με τους ανθρώπους. Ανθρώπινες αξίες, ανθρώπινες αγωνίες, ανθρώπινες ανασφάλειες, έρωτες φανεροί και ανεκπλήρωτοι. Αποξένωση. Μοναξιά. Σχέσεις.

Οι σημερινοί μεσήλικες μεγάλωσαν στην μεταπολεμική Ελλάδα την δεκαετία του ’50 και του ‘60. Τα χρόνια τότε ήταν χρόνια μικροαστικής ισορροπίας, στέρησης αλλά μεγάλων προσδοκιών. Η Ελλάδα έβγαινε από τον εμφύλιο και ο κόσμος ήταν στην μεταπολεμική οικονομική ευφορία.

Τα παλιά ασπρόμαυρα έργα είναι το μόνο που μένει από εκείνη την εποχή. Απλή ελπίδα για καλύτερο αύριο. Φτωχά ζευγάρια που κοιτούν το ηλιοβασίλεμα στο Σούνιο. Ο Σεφέρης, ο Ελύτης, ο Ρίτσος και ένα λιτό Αιγαίο δείγμα τρόπου ζωής.

Φοβάμαι ότι στα χρόνια που έρχονται οι νέοι δεν θα έχουν την Μενεξεδένια Πολιτεία, τον Ήλιο του Θανάτου και την Ασκητική για οδηγό στις δυσκολίες τους. Και επομένως δεν θα έχουν τα εργαλεία της επικοινωνίας και της έκφρασης που είναι η μόνη δωρεάν θεραπεία σε δύσκολους καιρούς.

Το μόνο που μπορώ να σας πω, είτε είστε στην Τήνο είτε στα Εξάρχεια, διαβάστε ελληνική λογοτεχνία. Χορτάστε τα τοπία που έχουν μείνει. Φτιάξτε την δικιά σας ποίηση. Εκφραστείτε με απλά λόγια και ειλικρίνεια. Κοιτάξτε τον διπλανό σας, ρωτήστε τον για την ζωή του, όλοι έχουν την ίδια ανασφάλεια.

Vox Clamantis (1)

Βρήκα αυτό το σχόλιο, από ανώνυμο, στις ιστορίες για την αναστήλωση του Ξώμπουργου. Ο ανώνυμος είναι θυμωμένος, και δεν ξέρω γιατί. Έχω δηλώσει ότι έχω αδυναμία στην Αμφιτρίτη, και το ιερό της, και χωρίς να πολυκαταλαβαίνω τα πέρι C-130 στο τέλος, παραθέτω το σχόλιο.

«Αρχίζετε και με κουράζετε, αρκετά όμως. Εδώ δεν έχεις που να πας το χειμώνα να κάτσεις σαν άνθρωπος, μετά τις 10 γυρίζεις σε μια πόλη σαν φάντασμα και λες να πας να βάλεις σκοπιές πάνω στο βουνό; Σε τι κόσμο μεγαλώνετε, έχετε πατήσει ποτέ στην Τήνο αυτοί που τα λέτε;

Στα Κιόνια έχει αρχαία λουτρά που έρχονταν και καθαριζόταν από τις αμαρτίες οι επισκέπτες που θα πήγαιναν στην Δήλο, αλλά έχετε να πάει να δείτε τι γίνεται εκεί; Ούτε ένας άνθρωπος, ούτε ένα έντυπο, ούτε τίποτα, και ξέρετε γιατί; Γιατί δεν πουλάει ζαμπονοτυρόπιτες και λαμπάδες, δεν πουλάει μπουκαλάκια για αγίασμα.

Συνεχίζω να λέω πως είμαστε η ντροπή των Κυκλαδίτικων νησιών, αλλά είπαμε θα πληρώσουνε για αυτά που κάνουνε κάποιοι στο νησί. Όταν σε λίγα χρόνια θα γυρίζουνε σαν φαντάσματα, και το καλοκαίρι… Το C-130 έχει αρχίσει και κάνει πτήσεις, να βγαίνετε να παίρνετε τις μπανάνες που σας αναλογούν, απόγονοι και μαϊμούδες».

Vox clamantis σημαίνει «φωνή βοώσα». Αυτή την φορά, θα έχω την ευχαρίστηση να σχολιάσω εγώ...

Ελαιοτριβείο (4)

Μην με παρεξηγήσετε, αλλά πραγματικά είναι κρίμα, το 2008, να μην μπορούν δύο Δήμοι (βάλε και την κοινότητα) να συνεννοηθούν για ένα απλό ελαιοτριβείο, για το οποίο υπάρχει θέση και κτίριο. Αν πιστέψουμε το σχόλιο του γαβνέλου (και έχω διασταυρώσει ότι μάλλον αλήθεια λέει), ο Δήμος Τήνου θα έπρεπε να προσπαθήσει να βοηθήσει οικονομικά την προσπάθεια. Το φίδι προσθέτει ότι τέτοιες προσπάθειες βοηθούνται και από ιδιώτες. Μεικτή, διαδημοτική επιχείρηση, λαϊκής βάσης.

Άλλος ανώνυμος σχολιαστής, πιο μαχητικός από τον γαβνέλο, προτείνει διαδήλωση με αγροτικά φορτηγάκια φορτωμένα με ελιές, που θα περιμένουν το πλοίο να πάνε στην Άνδρο για να βγάλουν το λάδι. Δεν θέλει πολύ μια τέτοια ιδέα να γίνει πράξη, και σίγουρα θα έχει και τηλεθέαση.

Για αυτό, παιδιά των δύο Δήμων, βρείτε τα. Το φίδι αναλαμβάνει να βρει, από ιδιώτες, την λαϊκή συμμετοχή. Μου αρέσει όλο και περισσότερο η ιδέα… Θα ζητήσω μία θέση στο Διοικητικό Συμβούλιο να μάθω πως είναι η εταιρική διακυβέρνηση. Οι φίλοι μου απ’ τα χωριά δεν θα χρειάζεται να τρέχουν σαν τα ζώα στα γειτονικά χωριά, και το νησί θα κάνει ένα βήμα προς την ενδογενή ανάπτυξη του άλλου μου φίλου.

Εθελοντικά μονοπάτια

22 Ιουνίου 2008 με 24 Ιουλίου 2008 και 14 με 30 Οκτωβρίου 2008, ο Δήμος Εξωμβούργου θα εγκαινιάσει τα εθελοντικά ανακαινισμένα και σεσημασμένα μονοπάτια στην Τήνο. Θα έρθουν εθελοντές από τον …Καναδά, να διανοίξουν και να καθαρίσουν. Θα μείνουν στο Δημοτικό σχολείο της Στενής. Συνιστάται σε εθελοντές επισκέπτες να φέρουν υπνόσακκο και υπόστρωμα. Διαφημίζεται το Ξώμπουργο, οι Βενετοί, του Πολέμου ο Κάμπος και της Κόρης ο Πύργος (Tower of the Maid!). Ιωσήφ Εργάτη, σε βλέπω να έχεις παρέα.

Τους χάρτες με τα μονοπάτια αυτού του προγράμματος τους έχει κάνει η Νομαρχία και ο Δήμος. Η Στενή και ο Φαλατάδος έχουν την τιμητική τους.

Περισσότερες πληροφορίες εδώ: http://www.cadip.org/volunteer-in-greece.htm Το Καναδικό site το βρήκα τυχαία, αλλά μαθαίνω, ότι το θέμα είναι γενικά γνωστό…

Δεν ξέρω τι λεπτομέρεια έχει ο χάρτης της Νομαρχίας, για αυτό συμπλήρωσα, με την, δυστυχώς μικρή (αλλά πάντα μεγάλη για blog) εικόνα:

Αριστερά, το Ξώμπουργο. Ανατολικά (δεξιά) και δεξιόστροφα, ο Φαλατάδος και πάνω δεξιά η Μυρσίνη, με συνέχεια προς Λιβάδα (που δεν φαίνεται εδώ). Κάτω δεξιά (ΝΑ) η Ποταμιά.. Από Ποταμιά ΒΔ προς Στενή, και Δυτικά προς Μέση και Τζάδο και από εκεί πίσω στο Κάστρο. Να βόλτες για τα παιδιά.

Νερά

Τα νερά είναι πεσμένα, δεν χωράει αμφιβολία. Η «μάννα», η πηγή πάνω από τα Κελιά, από εκεί που πίναμε νερό τόσα χρόνια έχει σχεδόν στερέψει. Δεν είναι πια δικιά μου φαντασία.

Δεν έχουμε ποτάμια δεν έχουμε πηγάδια δεν έχουμε πηγές,
μονάχα λίγες στέρνες άδειες κι αυτές, που ηχούν και που τις προσκυνούμε.
Ήχος στεκάμενος κούφιος, ίδιος με την μοναξιά μας,
Ίδιος με την αγάπη μας, ίδιος με τα σώματά μας.

Τουλάχιστον οι σπάρτοι εξακολουθούν και με μεθούν, μέρα, νύχτα και στην μνήμη μου.

Ελαιοτριβείο (3)

Πάμε ταξίδι από θέμα σε θέμα, αλλά το PC θυμάται...

Ο «γαβνέλος» (falco tinnunculus) άφησε ένα σχόλιο για τον Δήμαρχο Τήνου (συγνώμη Δήμαρχε, σε έχουμε πρήξει) που αξίζει να αναρτήσω σαν θέμα:

Το ελαιοτριβείο είναι θέμα πολιτικής βούλησης των δύο Δήμων αν και στο παιχνίδι αυτό πρέπει να συμμετάσχει και η ιστορική κοινότητα του νησιού.

Άκουσα ότι στην τελευταία συνεδρίαση της διαδημοτικής επιχείρησης σφαγείου ελαιοτριβείου έφτασαν σε σημείο να έχουν την άδεια της πολεοδομίας και να μην υπάρχει χρηματοδότηση για κακή μας τύχη ο αναπτυξιακός νόμος δεν χρηματοδοτεί πλέον διαδημοτικές επιχειρήσεις.

Έμαθα από ένα φίλο ότι ο φτωχός Δήμος Εξωμβούργου πρότεινε το 35% που του αναλογεί για την υλοποίηση του έργου να τη χρηματοδοτήσει από δικούς του πόρους από το πρόγραμμα (Θησέας) πρόγραμμα της τοπικής αυτοδιοίκησης. Αλλά εδώ το παράξενο είναι ότι ο πλούσιος Δήμος δεν συμμετέχει λέγοντας, δια στόματος Δημάρχου, δεν υπάρχουν λεφτά για ελαιοτριβείο.

Υ/Γ: Αγαπητέ Δήμαρχε Τήνου υπάρχει και Θεός. Αγαπητέ Δήμαρχε Τήνου υπάρχει και Διοικητική μεταρρύθμιση. Συνενώσεις Δήμων.

Το φίδι προσθέτει: υπάρχουν και ιδιωτικά κεφάλαια, αν τα θέλετε, και ιδιώτες εθελοντές για μελέτες και τέτοια. Ζωή για το νησί. Η φωτό είναι δώρο.

Αλλαγή τοπίου

Πριν 6-7 χρόνια, από αυτήν την φωτογραφία, δεν υπήρχε ο αμαξωτός χωματόδρομος, και η κίνηση ήταν με γαϊδούρια από το πάνω χωριό. Φαίνεται ακόμα το κεντρικό μονοπάτι. Ο χωματόδρομος είχε ελάχιστη κίνηση. Το μοναδικό «ταξί» έφτανε στο χωριό από την Χώρα, αργά την νύχτα. Που και που ερχόταν κανένα φορτηγό, από τα πρώτα της Τήνου. Το τσιμέντο ήταν πανάκριβη πρώτη ύλη και το αμμοχάλικο ερχόταν από τον Ποταμό σε ξύλινες κάσες, με γαϊδούρια.

Η επιβίωση ήταν αγροτική. Δειλά δειλά, οι νοικοκύρηδες παρατούσαν τα χωράφια για να πάνε για ένα καλύτερο μέλλον στην Αθήνα. Τα αμπέλια πρασίνιζαν, το κριθάρι χρύσιζε, τα χωριά είχαν κόσμο, και, τις Κυριακές τα βράδια, μαζεύονταν οι μεγάλοι στην ταβέρνα του χωριού και έτρωγαν και χόρευαν, και οι μικροί κάθονταν στο γεφυράκι από πάνω, χάζευαν και περίμεναν να μεγαλώσουν.